1. Mô tả dược liệu:

– Tên Gọi Khác: Ngải tím, ngải đen, Black ginger extract (tên Tiếng Anh).

– Tên Khoa Học: Kaempferia parviflora hay Curcuma zedoaria (Berg.) Rosc.

– Thuộc Họ: Họ Gừng (Zingiberaceae).

– Thuộc tính: Củ Ngải Đen (Kaempferia parviflora hay Curcuma zedoaria (Berg.) Rosc.) có màu tím đen, đặc biệt là có mùi thơm của gừng. Đây là một loài cây thân thảo, cao khoảng 1 đến 1,5m. Thân rễ có hình nón, có vân ngang và khía dọc, trên thân rễ mang theo những củ hình trụ tỏa ra theo dạng hình chân vịt, có màu vàng ở trong và có vòng màu xám ở củ già. Ngoài ra, thân rễ còn mang những củ hình trái xoan hoặc dạng hình trứng, màu trắng, có cuống dài và mảnh. Lá cây hình mũi mác, dài 30 đến 60cm, rộng 7 đến 8cm, không có cuống, nhưng có bẹ lá ở gốc, đầu nhọn có đốm tía dọc theo gân mặt trên của lá. Cụm hoa có hình trụ, dài khoảng 20cm, mọc từ thân rễ và thường xuất hiện trước khi cây ra lá, hoa có màu vàng.

Ngải đen có tác dụng rất tốt đối với sức khỏe người sử dụng, có thể trị được nhiều bệnh.

Chiết xuất nguyên chất Củ Ngải đen hay gọi ngải tím là loại cây thân thảo thuộc họ gừng. Cây thường phân bố trong những khu vực vùng cao hay tại một số nơi thuộc Gia Lai, Tây Nguyên. Ngải đen bề ngoài trông như gừng ta bình thường nhưng bên trong thay vì màu vàng là màu tím đen, có mùi thơm đặc trưng của nó. Mọi người thường đem phơi khô để dùng dần chữa các bệnh như về dạ dày, dùng ngâm rượu…

Mặc dù được gọi là Gừng đen Thái Lan (hay còn gọi là cây ngải đen) nhưng loài cây này vẫn được tìm thấy ở nhiều nơi như Trung Quốc, Thái Lan, Ấn Độ… và cả Việt Nam (các tỉnh Thanh Hóa, Gia Lai, Dak Lak…).

2. Tác dụng của Dược liệu

Trong y học cổ truyền Thái Lan, nước sắc của loài này với rượu có tác dụng tăng cường sinh lý, điều trị dị ứng, hen suyễn, tiêu chảy, bệnh gút, loét dạ dày, tiểu đường… và nhiều bệnh khác.

Từ các kết quả nghiên cứu, có thể nói củ gừng đen Thái Lan – Kaempferia parviflora (hay còn gọi là ngải đen) là cây dược liệu quý hiếm với các hoạt tính đáng chú ý như:

• Kháng khuẩn và kháng nấm (theo tạp chí Fitoterapia).
• Chống loét dạ dày (theo tạp chí Journal of Ethnopharmacology).
• Chống béo phì (theo tạp chí Journal of Natural Medicines).
• Giúp cải thiện sinh lý, tăng cường khả năng cương dương (đối với chiết xuất rượu ethanol hoặc thức uống có cồn).
• Chống trầm cảm.
• Chống lại tế bào ung thư phổi NCIH187 một cách mạnh mẽ (theo tạp chí Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters).
• Chống lại tế bào ung thư biểu mô KB (theo tạp chí Archives of Pharmacal Research).
• Ngăn ngừa bệnh Alzheimer (theo tạp chí Journal of Functional Foods).
• Chống dị ứng.
• Tăng cường sức mạnh thể lực ở đôi tay của vận động viên (không tác dụng ở các bộ phận khác).
• Hoạt tính bảo vệ gan (theo tạp chí Chemical and Pharmaceutical Bulletin).
• Chống loãng xương và chống oxy hóa (theo Natural Product Sciences). … và nhiều hoạt tính khác.
• Tác dụng tăng bài tiết dịch mật, ức chế nhẹ tiết dịch dạ dày được ứng dụng trong điều trị bệnh viêm loét dạ dày do hiệu lực giảm bài tiết dịch vị.
• Kích thích tiêu hóa: Dược liệu này cho thấy có tác dụng kích thích đường tiêu hóa, hỗ trợ việc tiêu hóa nên cải thiện tình trạng đầy bụng, chậm tiêu, chướng hơi.
• Một số nghiên cứu thấy dầu của Nga truật có tác dụng phá vỡ và ức chế sự phát triển của tế bào ung thư gan, tinh dầu còn có tính kháng khuẩn
• Cao cồn từ vị nga truật có thể được dùng để ngừa thai.